Zekerija Idrizi: nga dorëshkrimi “Portrete shkrimtarësh”
Me zonjën
Seveme Fetiqi jemi takuar dy herë: në manifestimin e madh letrar “Ditët e Poezisë” në Hamburg vitin 2016, organizuar nga Lidhja e Krijuesve Shqiptarë në Mërgatë, dhe në promovimin e librit tim “Arratisja nga vdekja” dhe të disa autorëve të tjerë në Heidelberg, organizuar nga Shoqata “Iliria” dhe LKSHM.
Sevemja është njëra nga poetet më aktive në organizimin e eventeve letrare në Vushtrri, në Gjermani dhe më gjerë në Evropë. Bashk me kolegët ajo ka kontribuar shumë, së pari, në unjësimin e poetëve dhe shkrimtarëve në mërgim dhe, së dyti, edhe në organizimin solid të tyre në lidhjen që përmendëm, bashkëthemelues i së cilës është edhe Sevemja. Ajo është një oratore e spikatur dhe recenzente e vështruese në kritikë letrare e shumë librave të autorëve të ndryshëm. Për krijimtarinë e saj të begatë kanë shkruar shumë studiues, poetë, shkrimtarë e kritikë letrarë.
Përndryshe, Sevemja rrjedh nga një familje me pedigré, e edukuar me taban të shëndoshë kombëtar, meqë babai dhe gjyshi i saj ishin patriotë të devotshëm, luftëtarë për liri e pavarësi kombëtare të Kosovës dhe pleqnarë hasmërish e gjaqesh ndërshqiptare në rajonin e Vushtrrisë. Ndërkaq e ëma dhe gjyshja e saj ishin zonja fisnike, kreshnike e legjendare.
Nisur nga këto fakte, Sevemja sa është një poete e lirikave magjike po aq është edhe një poete ZËARBËRORE, e cila, në opusin e saj krjjues lajtmotiv qendror e ka ATDHEDASHURINË – dashurinë ndaj Shqipërisë Natyrale dhe Kosovës iliro-dardane, teksa, ndër të tjerash vargëzon:
“Unë dhe Kosova/ nga hiri lindëm/ Ishim të vegjël
kur kafshuam/ dhembjet tona/ plagët i lidhëm palë-palë me fasha/ sa herë të përgjakura me flamuj të bardhë/ i përshëndetëm agimet/ gjëmën u lamë korbave krahështjerrë/ u rritëm gjer në ditën e lirisë/ me blerim në pëllëmbët tona…/ Edhe ti Kosovë kurrë mos harro/ kullën e gjyshit dhe flokun e thinjur
mbi ballë/ E pas vdekjes Kosovë/ kush do të shkruajë/ epitaf mbi varrin tim/ kush do të mbjellë
indin e gërshetit tim/ në gurin shkëmbor/ kush do t’m’i shartojë dhembjet me gëzimet e botës…/ Kosovë, gjyshërit e mi/ e lanë peng këngën për rininë tënde/ mos i shenjtëro/ fjalët e kësaj nate
përkunde përrallën/ e gjyshërve të mi në qetësinë e një dashurie/ lulëzo me lirinë tënde të bukur/ Kosova ime
e lindur
…nga hiri
…nga gjaku
…nga eshtrat
e dëshmorëve….”
Kosova, pra, në shumë vargje të saj perla të rralla, është lajtmotivi nëpërmjet të cilit ajo shpalos dramën e një kombi të tërë.
Poetja Sevëme Fetiqi e hyjnizon lart në piedestal luftën, sakrificat, gjakun dhe flijimin e mijëra dëshmorëve të kombit e atdheut tonë. Ajo këtë ndjenjë e shpërfaq më së miri te perla e saj teksa vargëzon krenarisht:
“Vendi im prore ishte
kullë e ngritur
mbi gjakun e dëshmorëve
ku fjala ishte Betim
historia gjymtim
baroti gjoksflijim
këngë në pentagram
dielli paprarim
të vdekurit
legjendë frymim”
Ndërsa, sa i përket prozës, ajo është po kaq e shkëlqyer sa edhe në botën e saj poetike. Romanin e saj të sapobotuar “Sad Nallbani”, e lexova me një frymë, për arsye se më mbërtheu nga çdo pikëpamje, si në atë semantik e estetiko-letrar, ashtu edhe për nga përmbajtja shumë mbresëlënëse. Teksa e lexoja kisha të njëjtën kënaqësi sikur kur kam lexuar dikur si gjimnazist romanet e shkrimtarit të shquar Nazmi Rrahmani: “Malësorja”, “Rruga e shtëpisë sime”, “Tymi i votrës së fikun” dhe “Toka e përgjakur”. Romani “Sad Nallbani” është një narracion i tejshkëlqyer që prezanton familjet e fisme, legjendare, heroike e luftarake të Vushtrrisë dhe të mbarë Kosovës në kohën e sundimit të Mbretërisë Serbo-Kroato-Sllovene dhe, në veçanti, periudhën e Luftës së Dytë Botërore. Në këtë roman Sevëmja i shpërfaq me një gjuhë të sofistikuar letrare përleshjet, konfliktet dhe luftërat midis aradhave partizane dhe atyre naziste gjermane (hitleriane), nga njëra anë, dhe konfliktet e betejat midis patriotëve ballistë shqiptarë dhe atyre serbo-çetnikë. Autorja i vë në spikamë betejat, trimërinë dhe heroizmin e luftëtarëve shqiptarë dhe të kryepersonazhit Sad Nallbani bashk me shokët e tij të rreshtuar në rradhët e ushtrisë së komandantëve legjendarë: Shaban Polluzha, Mehmet Gradica, Aziz Zhilivoda e shumë të tjerëve. Në këtë kontekst, autorja e ka përshkruar mjeshtërisht të tërë dramën e kalvarin, nëpër të cilat kaluan shqiptarët e përndjekur, të malltretuar, të persekutuar e të masakruar çnjerëzisht nga forcat barbare sllave përtejkarpatiane.
Po me këtë gjuhë magjike Sevemja në këtë roman e përshkruan me elegancë edhe imazhin fisnik e legjendar të GRUAS e NËNËS shqiptare, i personifikuar në personalietin e personazhes Haxhere dhe të ca grave të tjera heroike…..
* * *
Sevëme Fetiqi u lind më 7 maj 1961 në Vushtrri. Shkollën fillore dhe të mesmen i kreu në vendlindje. Më pastaj studioi mjekësinë në Universitetin e Kosovës në Prishtinë. Që nga bankat shkollore tregoi interesim dhe prirje për poezi. Poezitë e saj u botuan në shumë gazeta dhe revista. Në vitin 1983, poezitë e saj u botuan në përmbledhjen ”Rrjedh e lë gjurmë” të cilën e botoi gazeta e studentëve “Bota e Re”. Më vonë, më 1985 iu botua përmbledhja e parë “Kurorë e kaltër” botim i Rilindjes, e cila përmbledhje është shpërblyer me çmimin ”Hivzi Sylejmani” si libri më i suksesshëm i Plejadës, nga gazeta “Zëri i Rinisë”. Në vitin 1998, autorja boton librin e dytë “Dëshmia e kthimit tim”. Në vitin 2003, poezitë e saj përfshihen në “Antologjinë e poezisë moderne shqiptare” të Ferdinand Lahollit, ku janë të përkthyera në gjuhën gjermane. Poezitë e saj janë të përkthyera edhe në gjuhën rumune në antologjinë “Trup dhe shpirt (Trup si suflet)” 2012, si dhe nē antologjinë “Trinomi i lirisë” 2012, me poezi kushtuar Jusufit, Bardhoshit dhe Kadriut. Po në këtë vit poezitë e saj përfshihen edhe në dy antologji tjera “Korsi e hapur” Tiranë, botim i LNPSHA ” Pegasi” si dhe “Një shekull dritë”. Në vitin 2013 poezitë e saj përfshihen edhe në Antologjinë “Flakadani i lirisë “ me poezi kushtuar dëshmorit dhe heroit Zahir Pajaziti, që është botuar në Besianë nën përkujdesjen e Milazim Kadriut, si dhe në Antologjinë kushtuar Ali Podrimjes. Librin e tretë të saj me poezi “Imazhe të ringjallura” ia boton në mars të vitit 2012 SHB “Beqir Musliu” në Gjilan.
Në vitin 2008 shpërblehet me çmimin e dytë në Orën e madhe letrare “PAVARSIA” në Koblenc të Gjermanisë, në vitin 1983 shpërblimi i parë; 2010 dhe më 2011 shpërblimi i tretë në Takimet tradicionale të poeteshave në Vushtrri, e cila ishte ndër themeluesit e parë dhe pjesëmarrëse që nga themelimi i tyre që nga viti 1979. Në vitin 2012 u nominua nga LPNSHA “Pegasi” Tiranë dhe Prishtinë ,,Poetja e vitit 2012”. Në qershor të vitit 2013 në Takimet Poetike Tradicionale “Azem Shkreli” në Ennepetal të Gjermanisë, me vendin e dytë është shpërblyer libri i saj i tretë “Imazhe të ringjallura” .
Në vitin 2018 merr çmimin PENA E FJALËS për vepër jetësore në 50 vjetorin e krijimtarisë nga klubi letrar i Vushtrrisë “Latif Berisha”. Në vitin 2023 merr shpërblimin nga Konsullata e Kosovës në Frankfurt si mësuese e suksesshme e shkollës me mësim në gjuhën shqipe.
Në gusht të vitit 2024 botoi romanin “SAD NALLBANI” në SH.B ” Faik Konica” – Prishtinë me redaktor Ibrahim Kadriun.
Sevëme Fetiqi është anëtare e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, ishte më se 10 vite anëtare e Kryesisë dhe zëdhënëse në Lidhjen e shkrimtarëve, artistëve dhe krijuesve shqiptarë në Gjermani, 6 vite ishte anëtare Kryesisë së LKSHM, është anëtare e Lidhjes ndërkombëtare të poetëve “PEGASI”Albania për Gjermani, anëtare e Lidhjes së shqiptarëve në Botë, dega në Gjermani si dhe anëtare e Unionit gjithëkombëtar shqiptar, me seli në Belgjikë. 4 vite punoi si mësuese me mësim në gjuhën shqipe në shkollën “Naim Frashëri” pranë klubit “Bashkimi kombëtar” në Ofenbah të Gjermanisë dhe shkollën shqipe në Langen. Jeton dhe vepron në Frankfurt të Gjermanisë.
Uroj nga zemra që zonja Sevëme të ketë shëndet, mirëqenie dhe suksese të tjera në fushën e krijimtarisë letrare!
Me respekt dhe konaideratë të veçantë atdhetare:
Zekirija Idrizi Shkup
Berlin – Shkrimtar
ENCIKLOPEDIA E SHKRIMTARËVE SHQIPTARË AKADEMIA ALTERNATIVE PEGASIANE
Lnpsha Pegasi Albania – Koordinator në Gjermani
Burimi/Facebook/ENCIKLOPEDIA E SHKRIMTARËVE SHQIPTARË AKADEMIA ALTERNATIVE PEGASIANE LN
Leave a Reply