(9 shtator 1908 – 27 gusht 1950)
Çezare Paveze ishte një cinik në një shoqëri hipokritësh. Cinik si filozofët grekë, Diogjeni, Antisieni, Kratekti, Hiparkia; cinik si qentë. Por më i ndrojtur, më i pasigurt se ata. Ëndrra e tij: të jetonte i zhveshur midis një komuniteti njerëzish që pranonin se kishin një trup, se ishin trup nga koka te këmbët dhe e tregonin, sinqerisht mbi tokë, në kontakt me truallin, pa ndërmjetës.
Poezia e Pavezes është plot me njerëz që hidhen përtokë e shtrihen mbi vargjet e tij të gjata: “Mekaniku i dehur tapë ndihet i lumtur i flakur në hendek”; “Pas pak muratorët kridhen në terr”; “e hidhet mbi gurë dhe gojën kafshon” (vargje)
Është një nga situatat më të përsëritshme tek “Lavorare stanca”: të paktën në njëzet prej këtyre poezive, është dikush i shtrirë në livadhe, në hëndiqe, natën ose ditën, në hije apo në diell, i veshur apo edhe i zhveshur, duke pushuar apo i përmbysur mbi bar ose në baltë; e bën apo dëshiron shumë ta bëjë. Shpesh është një endacak, një i humbur, një brac, një i dehur, një rrugaç me miqtë e tij, një djalosh i ikur nga shtëpia; ka edhe ndonjë vajzë, të sfilitur nga epshi që shkon pyjeve natën për t’u çiftosur me ndonjë përçak. Dhe gati gjithmonë secili prej tyre thirret me një emër të përbashkët njerëzish, jo atë të pagëzimit, por në përgjithësi, “zhelani”, “rrjepacaku”, “plakushi”. Ata i përkasin ndonjë kategorie të të parregulltve, të mënjanuarve, që nxirren jashtë nga shoqëria për një natë apo përgjithmonë, në të njëjtën mënyrë si secili prej tyre gjendet i hedhur fizikisht përtokë. Banojnë në anët e pabanuara: në një hendek, pranë një muri shtëpie, në një kantier, në një vreshtë, poshtë rrugës. Paveze empatizohet me këtë njerëzim të flakur në llumin e botës, të shtypur nga pesha e jetës, nga forca e rëndesës ekzistenciale. Janë burra e gra të mbështetur vetëm nga trualli, që i mbron të mos bien edhe më poshtë. E megjithatë, “Me fjetë në rrugë tregon besim tek bota.” (varg (…)
Alter ego
Çezare Pavese
Nga mëngjesi në darkë shihja tatuazhin
mbi gjoksin e tij leshtor: një grua kuqaloshe
e ngjeshur, si në një livadh, në leshnajë. Aty poshtë
buluron nganjëherë një poterë, sa gruaja fërgëllon.
Dita kalonte në mallkime e heshtje.
Nëse gruaja s’do ishte tatuazh, por e gjallë
e kapur pas gjoksit leshtor, ky burrë
do pëlliste më fort, në qilarin e vogël.
Syhapur, shtrirë mbi shtrat heshtte.
Një frymëmarrje e thellë deti ngrihej
nga trupi i tij eshtërmadh e i fortë: ish krejt
si mbi një kuvertë. Peshonte mbi shtrat
si ai që është zgjuar e mund të hidhet.
Trupi i tij, i kripur nga shkuma, kullonte
një djersë diellore. Qilari i vogël
nuk i mjaftonte gjerësisë së një shikimi të vetëm.
U hidhte sytë duarve e mendonte për gruan.
(tetor 1935)
shq.z.v
Burimi/Facebook
Leave a Reply